Elon Musk werd uitgeroepen tot Time Magazine Person of the Year. Toch is er nog een boel dat Musk – en eigenlijk alle founders – kunnen leren van de uitvinding van de wasmachine.
Laat founders de toekomst uitvinden
‘Nerd’ wordt meer en meer een geuzennaam. Sterker nog: waar het eerst een belediging was om een nerd te zijn, is het nu ronduit cool. Dat komt omdat nerds de toekomst uitvinden, of eigenlijk: de toekomst vormgeven. Nieuwe apps zorgen ervoor dat we ons met gemak naar een volgende maaltijd, taxirit, woning, vakantie of geliefde swipen. Met weinig fantasie kan je een startuphub de kraamkamer van de toekomst noemen.
Dat Elon Musk uitgeroepen is tot Person of the Year door Time Magazine, illustreert een andere ontwikkeling: we verwachten steeds meer van bedrijven. Het vertrouwen in (social) media daalt, zo blijkt uit onderzoek van de Trust Barometer, maar ons vertrouwen in technische experts (nerds) en het bedrijfsleven neemt juist toe. “Ook in Nederland verwacht men nog steeds dat het bedrijfsleven het voortouw neemt in het realiseren van verandering en het is aan de leiders van deze bedrijven om deze motie van vertrouwen aan te pakken en in acties om te zetten.”
De uitvinding van de wasmachine
Wie mij of dit blog volgt, kan misschien denken dat ik ronduit pessimistisch ben over technologie. Het tegendeel is waar: innovaties zijn heus niet altijd slecht en we mogen ook echt wel iets van founders verwachten. Neem de wasmachine. Doordat (vooral) vrouwen vanaf de jaren ’50 minder tijd kwijt waren aan de was, was er meer tijd voor werk en studie. Sommigen zeggen dat de wasmachine meer voor vrouwenrechten heeft gedaan dan de gemiddelde feminist.
Niemand had kunnen vermoeden welke impact deze uitvinding zou hebben. Dat gegeven illustreert ook dat we vaak geen idee hebben welke impact nieuwe technologie op onze maatschappij zal hebben. Dat is niet per se goed nieuws. De uitvindingen van nerds, de vruchten van Sillicon Valley zo je wilt, blijken telkens een doos van Pandora te zijn.
Dit was niet de bedoeling
Dat geldt overigens niet alleen voor uitvindingen. Ook beleid van overheden heeft vaak onvoorziene effecten. Maarten Reijnders schreef er een lezenswaardig boek over: Dat was niet de bedoeling Waarom we minder kauwgom eten door de smartphone en andere bizarre onvoorziene gevolgen. Een prima boekentip voor elke Elon Musk, beleidsmaker of founder. Je ontdekt in het boek onder meer hoe een antiterrorismemaatregel voor een rattenplaag in Parijs zorgde, waarom slimme auto’s vaker schade rijden en hoe de invoering van loodvrije benzine zorgt voor minder auto-inbraken.
Eén voorbeeld uit Dat was niet de bedoeling dat technischer van aard is: de ‘uitvinding’ van Airbnb. De huurprijzen in San Francisco stegen, dus bedachten twee jongens een platform om een kamer in hun huis te verhuren. Fast forward: Airbnb werd een wereldwijd succes en had wereldwijde impact. ING becijferde dat het verhuren via Airbnb een extra hypotheek van 100.000 euro mogelijk maakt. Door de huurprijsstijging in San Francisco en de uitvinding van Airbnb, zijn huizen in Amsterdam voor veel Amsterdammers onbetaalbaarder geworden. Dat was vast niet de bedoeling.
Vond je dit interessant? Je kan verder lezen in de boeken die ik over technologie heb geschreven – en ik vertel graag meer over dit onderwerp tijdens een lezing.