Elon Musk is een briljante ondernemer, die met onder meer Paypal, Tesla en SpaceX grote zakelijke successen scoorde. Hij is door Time Magazine uitgeroepen tot Person of the Year en wordt gezien als een duurzame ondernemer. Maar maakt hij zich niet schuldig aan greenwashing? (Duurzaamheid als marketingtruc, zonder resultaat.)
Duurzame ondernemer
Voor we langer stilstaan bij Elon Musks reputatie als duurzame ondernemer: wat hij heeft gedaan met Tesla, is behoorlijk knap. Hij wist eigenhandig duurzame auto’s cool te maken. Dat is een prestatie van jewelste: het redden van de aarde bevrijden van het geiten-wollen-sokken-imago. Daardoor mag je Tesla gerust in een rijtje plaatsen met wereldverbeteraars Tonys Chocolonely en Patagonia.
Musk is overigens niet alleen succesvol met Tesla, maar was als founder ook betrokken bij PayPal, dat verkocht werd aan Ebay. Om nog maar te zwijgen over zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX. Ruimtevaart! Hoe cool is dat? Samenwerken met NASA. Heel cool. Elon Musk, slimme zakenman, selfmade-man, duurzame ondernemer, grensverlegger, ruimtereiziger. Een verhaal dat zo goed is, dat moet je eigenlijk niet willen doodchecken.
Greenwashing van Elon Musk
Toch blijkt er wat af te dingen op dit ondernemersverhaal. Allereerst is hij niet de selfmade-man als waar we hem voor zien. Musk groeide (net als Jeff Bezos, trouwens) op in een bijzonder rijk gezin; zijn vader verklaarde in een interview dat er zoveel geld was dat ze hun kluis vaak niet dicht kregen. Dat is geen misdaad, maar doorbreekt wel de mythe van de selfmade man. De twee rijkste mannen ter wereld (Bezos en Musk) hadden al een voorsprong aan de start.
En hoe duurzaam is Tesla nou echt? Dat is de precies de vraag van dit Forbes-artikel, waarin een vraagteken bij de duurzaamheidsdoelen van Tesla wordt geplaatst. Tesla maakt niet bekend hoeveel CO2 het bedrijf uitstoot; General Motors en Ford zijn transparanter en maken wel bekend hoeveel CO2 ze uitstoten. “Als Tesla zich echt inzet voor een lagere CO2-uitstoot, zou het op zijn minst bereid moeten zijn om de uitstoot te melden. Dan had het in de eerste plaats misschien ook niet gekozen voor bitcoin”, aldus Forbes.
Bitcoin en ruimtevaart: to the moon
Musk flirtte meermaals met energieslurper Bitcoin; zo maakte hij het mogelijk om Tesla’s af te rekenen in deze cryptovaluta. Handig, want zo krijgt de digitale valuta waarde in de echte economie. Maar niet zo handig voor de ozonlaag, want het energieverbruik van de munt blijkt alleen maar toe te nemen; ook als er minder in wordt gehandeld, zo laat DNB-onderzoek zien. Inmiddels gebruikt de Bitcoin meer dan zeker keer zoveel stroom als Google; Trouw-columnist Ilyaz Nasrullah vraagt zich af of dat te rechtvaardigen valt “zonder dat er ook maar één dienst tegenover staat waar de samenleving wat aan heeft?”
Je mag ook vraagtekens plaatsen bij Musks SpaceX-programma. Als er één industrie vervuilend is, dan is het wel ruimtevaart. Natuurlijk is het hartstikke stoer om vliegende fallussymbolen met oneindige kracht de ruimte in te schieten, maar het legt een gigantische druk op ons klimaat. Of zou Musks poging om Mars te koloniseren in feite een teken zijn dat hij niet verwacht dat de aarde te redden valt?
Hoe dan ook, Elon Musk is zo’n goed verhaal, dat moet je niet dood willen checken, want dan valt zo’n verhaal alleen maar tegen.
Vond je dit interessant? Je kan verder lezen in de boeken die ik over technologie heb geschreven – en ik vertel graag meer over dit onderwerp tijdens een lezing.