Zijn social media en platformbedrijven nou echt democratischer? En hoe decentraal zijn cryptovaluta in werkelijkheid? Tijd om vier veelgehoorde misverstanden over technologie onder de loep te nemen.
Misverstanden over platforms
Of het nou gaat om social media, 3D-printen, cryptovaluta of de platform-economie: telkens worden we warm gemaakt met prachtige beloftes, persberichten met ronkende teksten – ik schreef en schrijf ze zelf ook – maar blijkt de praktijk weerbarstiger. Deze twee beloften over platform-bedrijven en social media lijken me al een poos achterhaald en mag je gerust misverstanden noemen:
1. Cut out the middle man
Wat hebben Amazon, Bol.com, Google, Airbnb, Booking en Uber gemeen? Ze zouden ervoor zorgen dat we geen ‘middleman’ (tussenpersoon) meer nodig hebben. Je hoeft niet meer naar een reisbureau om een vliegticket en/of hotelkamer te scoren, maar kan het direct online boeken. Handig! Eindelijk verlost van zo’n schimmige tussenpartij. En nog goedkoop ook!
Is het niemand opgevallen dat deze platform-bedrijven ook tussenpersonen zijn? Ik wil best geloven dat Google Flights voordeliger is dan een traditioneel reisbureau, omdat ze minder overheadkosten hebben. Technologie zorgt voor een lagere kostprijs. Maar die lagere prijs geeft wel een vertekend beeld. Traditionele tussenpartijen houden zich vaker aan wetten (in tegenstelling tot Deliveroo), betalen netjes belasting (Apple) en hoeven niet rijk hoeven te worden door inbreuk te maken op onze privacy (alle bovenstaande bedrijven).
2. Social media democratiseren
We werden warm gemaakt voor platforms als Twitter en Facebook omdat ze democratiserend zouden werken. Eindelijk zouden we toegang tot het grote publiek krijgen. Weg met de gevestigde orde, iedereen is journalist en we bloggen onszelf beroemd. De Arabische Lente, maar dan het hele seizoen door, en overal ter wereld. Let’s go!
Tja. Door alle haatberichten, complottheorieën en fake-news op social media, moeten Meta en Twitter sommige berichten verwijderen. Zoals foto’s van marmeren beelden waarop vrouwentepels te zien zijn. Waar ligt de grens van de online vrijheid van meningsuiting? Niemand die het echt weet. Lekker democratisch, de zeggenschap over onze digitale snelweg in handen van een paar founders.
Misverstanden over crypto’s
Cryptovaluta, NFT’s, smart contracts. Blockchain-toepassingen gaan de wereld redden – of minstens behoorlijk veranderen. Toch? Of valt het innovatieve karakter hiervan mee (of tegen, zo je wilt)?
3. Crypto’s zijn decentraal
Tegenlicht schreef een geweldige beschouwing over NFT’s. Met daarin de nodige nuance over het huidig optimisme rondom Web3-toepassingen. Ze zijn bijvoorbeeld niet erg duurzaam.
NFT-galeriehouder Jan Robert Leegte wordt gevraagd naar het energieverbruik van de Ethereum-blockchain. Het ontwikkelaarsteam van deze blockchain zou bezig zijn met een duurzame oplossing, genaamd Eth 2. De VPRO merkt scherp op: “Maar als die (de programmeurs, AM) van bovenaf bepalen wat er wanneer met het platform gebeurt, dan is het toch net zomin decentraal als een gewone bank?” Tja, het klinkt te goed om waar te zijn.
4. Iedereen heeft een kans op de cryptomarkt
Iedereen heeft een kans op de cryptomarkt. Je moet de markten volgen, op tijd kopen en verkopen en slim inspelen op nieuwe alt-coins. Ik geloofde ook in dit meritocratisch sprookje: met de juiste skills kan iedereen rijk worden. Waar wacht je op? Laad die cryptowallet maar vol en to the moon 🚀🚀🚀
Tot ik bovenstaande tweet tegenkwam. Wat blijkt? Bitcoin-bezit is nog minder eerlijk verdeeld dan dat van dollars. Wat ons beloofd werd: een munt met een democratisch karakter. Wat we kregen: een munt waarmee driftig gespeculeerd wordt, het klimaat belast en waarvan een handvol jongens rijk worden. Vet man, digitale piramidespelen.
Vond je dit interessant? Je kan verder lezen in de boeken die ik over technologie heb geschreven – en ik vertel graag meer over dit onderwerp tijdens een lezing.